top of page
Recep Karaer

Kardeş rekabetini doğru yönetin...

Hayatın doğal akışı içinde yer alan kardeş sahibi olma ve kardeşlerle birlikte büyüme konusu bir çocuğun gelişiminde önemli bir yer tutuyor. Ancak genellikle aileler bu durumla birlikte çocuğun, kendiliğinden ödün vermeyi öğrenmesini, çatışmayı etkili bir şekilde çözmesini ve kardeşlerin birbirlerinin ihtiyaçlarını karşılamasını bekliyor.

Oysa öncelikle eve gelen yeni kardeşin çocuk için kabullenebilmesi zor bir durum olduğunu anlamak gerekiyor. Çocuğun yaşı, kişilik özellikleri, ailenin tutum ve davranışları, çevrenin bakış açısı gibi pek çok etken ise kabullenme dönemini etkileyen başlıca faktörlerin arasında yer alıyor.


Bununla birlikte kardeşlik ilişkisi bir çocuğa olumlu katkılarda da bulunuyor elbette. Onlara başkalarının duygularını anlama, tanımlama kısacası başka insanlarla empati kurma becerileri için yardımcı oluyor. Bu katkı da ilerleyen dönemde çocuğun akranlarıyla iletişiminde ve sonrasında yetişkinliğindeki flört ilişkilerinin iletişiminde yol gösterici rol oynuyor.


Kardeş çatışmasını engellemek için neler yapılabilir?

Bir ailede birden fazla çocuk olduğunda zaman zaman çatışmaların ortaya çıkması oldukça normal. Bu çatışmalar sırasında özellikle bazı durumlarla sıkça karşılaşılabiliyor. Örneğin, kardeşler eşyaları birbirlerinden ödünç alıyor ve ardından onları geri vermek istemeyebiliyor. En sevdikleri televizyon programını kimin izleyeceğine veya yeni oyuncaklarla kimin oynayacağına karar verilemeyebiliyor ve ortam kızışıyor. Küçük kardeşler abla veya ağabeylerinin istediklerini yapma özgürlüğünden rahatsız olabiliyor ya da tam tersine eve gelen ve tüm ilgiyi üstüne çeken bir bebek büyüklerde kıskançlığa neden olabiliyor.

Ebeveyn olarak, çocukların birbirleriyle kavga etmesini izlemek oldukça zor ve rahatsız edici bir durum. Çatışma dolu bir evde, aile üyelerinin de gergin olması ise kaçınılmaz. Ancak bazı küçük noktalara dikkat ederek evde huzuru sağlayabilir aynı zamanda çocuklarınızın iyi anlaşmasını sağlayabilirsiniz.

  • Çocuklarınızın duygularını onaylayın

Çocuğun kardeşiyle yaşadığı olay karşısında ne hissettiğine odaklanmanız ve bu hislerine izin vermeniz son derece önemli. Ebeveynler, çoğu zaman “Kardeşine söylediğin söz çok kötü” veya “Hadi ama yapmayın’’ gibi sözlerle çocuklarının neler hissettiğini inkar eder veya önemsizleştirirler. Bunun yerine gerçek sorunun ne olduğunu anlamaya çalışın ve durumu çocuğun açısından görmeye çalışın.

Çocuklarınızın duygularını kelimelerle ifade ederek doğrulayın. Örneğin; ona “Kardeşinle yaşadığın durum seni çok öfkelendirmişe, üzmüşe benziyor” deyip olumsuz duyguları daha yapıcı bir şekilde anlamalarına yardımcı olun. Eğer iki çocuk da okuma-yazma biliyorsa, iki kardeşin birbirine nasıl zarar verdiğini anlatan birer mektup yazması için onları teşvik edebilirsiniz.

  • Karşılaştırmalardan kaçının

Çocuğu belirli şekillerde davranmaya motive etmek için karşılaştırmalar yapmak bazı durumlarda cazip bir yöntem olarak kullanıyorken, iki kardeşin birbiriyle karşılaştırılması onları rekabete teşvik etmenin ve iki tarafta da kızgınlık yaratmanın en garantili yoludur. “Kardeşin gibi akşam yemeğinden sonra dişlerini neden fırçalamıyorsun?” veya “Kardeşin bütün ödevlerini yemekten önce tamamlayabiliyor, sen neden yapamıyorsun?” gibi sözleri söylemekten mümkün olduğunca kaçının. Bunun yerine olumlu davranışlara odaklanın ve gözlemlerinizi ekleyin. “Yemekten sonra dişlerini fırçaladığını görüyorum” gibi cümleler kullanın.

  • Çocuklarınızın etiketlenmesini önlemek

“Sen her zaman yaramazsın” veya “yine ne yaptın” gibi cümleler kullanmaktan kaçının; böylece çocuklarınızın bu rollere kitlenmesinin önüne geçersiniz. Yetişkinler gibi her çocuk da birbirinden farklıdır. “Sen yaramazsın, sorunlusun” gibi etiketler ve aynı bakış açısıyla davranırsanız, kardeşler arası dengeyi bozar ve bilinçsizce olumlu davranışlarının önüne geçersiniz. “



Çatışmaya ne zaman müdahale edilmeli?

Kardeş çatışmalarını yönetmenin en doğru yolu çatışmaya doğru ve zamanında müdahale edebilmekten geçiyor. Her ne kadar ebeveyn olarak onların çatışmasını izlemek yorucu olsa da bazı durumlarda durmalı ve gözlemleyerek durumu yönetmelisiniz. Bu nedenle çocuklarınız tartıştığı ilk anda hemen adım atmamaya çalışın. Olağan ve zararsız tartışmaları göz ardı etmeyi öğrenin. Ancak, durum giderek artar ve karşılıklı öfkelerinin çok yükseldiğini görürseniz öncelikle onlara sorunu açıklayın ve çocukların kendi çözümlerini bulma becerisine olan güveninizi gösterin. Fiziksel olarak şiddet içeren bir durum söz konusuysa ve tehlike arz ediyorsa, çocukları ayırın ve bir süre üzerinden zaman geçmesini sağlayın. Hazır olduklarında tartıştığı kardeşinden affedilmesini istemesi, ona duygularını ifade etmesi için mutlaka teşvik edin.


Ebeveyn olarak rolünüz, çocuğa iyilik ve saygı ile davranarak, çatışma çözme ve iletişim becerileri öğretmenin yanı sıra gerektiğinde müdahale ederek iyi davranışları modellemekten geçiyor. Unutmayın; çocukların aile çevresi içerisinde gelişen bu sosyal beceri ve tutumlar, hayatlarının geri kalanında kendileriyle birlikte taşıyacakları en önemli özellik olarak onlara kalıyor. Bu nedenle kardeş rekabetinin yönetimiyle birlikte iyi davranış modellemesi de kritik önem taşıyor.


2 görüntüleme0 yorum

Son Yazılar

Hepsini Gör

Comments


bottom of page